شورای عالی حوزه ی علمیه ی قم
مرکز مدیریت حوزه های علمیه ی خواهران
حوزه ی علمیه الزهرا (س) زرین شهر

تحقیق پایانی سطح دو (کارشناسی )
حضرت لقمان و پندهای ایشان در قرآن

استاد راهنما :
حجت الاسلام و المسلمین بختیاروند

استاد داور :
سرکار خانم منانی

محقق :
زهرا صابری فر

تابستان 1390

چکیده
دسته ای از مفسرین معتقدند که لقمان پیامبر بوده ولی اغلب ، او را حکیمی فرزانه دانسته اند ، اما ایشان به خاطر انتخاب خود به درجه ی حکمت رسیده اند . ایشان از نظر روایات دارای خصوصیات بارزی بوده که مورد تعریف و تمجید قرار گرفته است . لقمان در مورد حکمت خود سخنانی دارد از جمله اینکه می گوید : حکمت را از نابینایان آموختم که تا جای نبینند ، پای ننهند .
حضرت لقمان دارای پندها و حکمت های مختلفی بوده است ؛ پندهای ایشان در موضوعاتی چون : ترس از خدا و یقین به رحمت او ، آداب معاشرت ، نیکی و احسان ، پرهیز از حسادت و بدخویی ، قناعت ، طرز برخورد با دشمن ، توصیه های عمومی و دیگر موضوعات می باشد .
حکمت های ایشان نیز در مواردی از جمله : خربزه ی تلخ ، بدترین و بهترین اعضای بدن و … می باشد .
قرآن کریم شش پند از پندهای ایشان را در سوره ی لقمان بیان فرموده است که بر اساس موضوع عبارتند از :
1.دوری از شرکنقطه ی آغازین : شرک به معنای شریک قرار دادن برای خداوند است .
2.یاد خداوند : که همان بر پاداشتن نماز است که به طور وجوب پنج بار در شبانه روز انجام می شود .
3.علم خداوند : علمی که مطلق و نامحدود ، ازلی و ابدی است . انسان باید بداند خداوند ازنهان و آشکار هر عملی آگاه است .
4.نظارت اجتماعی : همان امر به معروف و نهی از منکر که عمل به آن دارای شرایطی است و ترک آن هم به طور کلی پیامدهای ناگواری همراه دارد. 
5.صبر داروی تلخ اثر بخش : ایستادگی و مقاومت در برابر مشکلات ، پایه و اساس هر کمالی است .
6.تکبر ردای الهی : تکبر ناشی از افراط در خودخواهی و خود دوستی است و منبع بسیاری مفاسد است که تخم تفرقه را در دل ها می کارد و محبت را از بین می برد .
در این میان دوری از شرک و علم خداوند جزء پندهای نظری و یاد خداوند ، صبر ، امر به معروف و نهی از منکر و تکبر جزء پندهای عملی می باشند .
واژگان کلیدی : حضرت لقمان ، پند ، حکیم ، شرک ، علم ، نماز ، امر به معروف و نهی از منکر ، صبر ، تکبر .